Het ASM (Athletic Skills Model) richt zich niet op slechts één doelgroep, maar maakt voor zowel de jeugd als voor ouderen voorbeeldvideo’s van (warming up)-oefeningen en spelvormen. De Schijf van 10!, waarin de tien grondvormen van bewegen zitten, vormt de basis voor deze video’s. Yordi Vermaat is Education Manager bij de ASM Academy en ontwikkelde video’s voor SALSA: een online platform waarop trainers van maar liefst veertien OldStars-sporten video’s kunnen bekijken om ouderen, op basis van het ASM, veelzijdiger en dus beter te laten bewegen met een langdurigere zelfraadzaamheid als gevolg. SALSA is een initiatief van het Nationaal Ouderenfonds, met ondersteuning van Menzis en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Het Nationaal Ouderenfonds is met het OldStars-programma een voorloper op het gebied van aangepast sporten voor 55-plussers. Om ervoor te zorgen dat iedere oudere gewoon om de hoek aangepast kan sporten, is innovatie belangrijk. Hierbij kun je denken aan het opstarten van nieuwe sporten, het ondersteunen van kennisuitwisseling met de ASM-OldStars opstartcursus en de ASM-OldStars trainerscursus, en dus ook aan SALSA. Op 31 augustus vond de kick-off van de testfase van dit nieuwe digitale platform plaats. In deze periode beoordelen twaalf trainers SALSA op onder andere functionaliteit en gebruiksgemak. “Trainers van OldStars zijn vaak vrijwilligers die het leuk vinden om met de ouderen aan de slag te gaan, maar zij zijn daar meestal niet voor opgeleid”, zo schetst Vermaat de noodzaak van het platform. “Met SALSA willen we hen een beetje op weg helpen. Ze kunnen er video’s vinden met instructies, maar er staan ook formulieren op die ze kunnen gebruiken bij het vormgeven van hun training.”
De video’s op SALSA zijn gebaseerd op het gedachtegoed van het ASM. De tien grondvormen van bewegen, ook wel bekend als de Schijf van 10!, vormen voor iedere video het uitgangspunt. “Voor elke sport heb ik een analyse gemaakt”, vertelt Vermaat. “Ik kijk naar welke grondvormen van bewegen al in de sport zitten, en welke niet. Vervolgens probeer ik de ontbrekende grondvormen zo toegankelijk mogelijk te verwerken in oefeningen en spelvormen. We willen de ouderen weer in aanraking laten komen met bewegingen die ze niet meer maken, maar natuurlijk krijgt niet iedere grondvorm evenveel aandacht. Klimmen en klauteren of zwaaien en slingeren is voor deze doelgroep bijvoorbeeld minder aan de orde. Springen en landen daarentegen probeer ik juist wél naar voren te laten komen. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat dit osteoporose tegengaat. Om de ouderen te laten springen en landen en tegelijkertijd de laagdrempeligheid van de OldStars-sport te behouden, verwerk ik het in warming up-oefeningen.”
Voor iedere sport schoot Vermaat video’s, aangevuld met instructies en variaties. Zo ontwikkelde hij voor walking football, walking rugby, tennis, walking handball, walking hockey, tafeltennis, walking korfbal en walking volleybal in totaal grofweg tweehonderd video’s, samen goed voor zes en een half uur aan oefenstof. Per video staat de complexiteit en intensiteit aangegeven, net als het aantal personen waarvoor de oefening of spelvorm bedoeld is. Niet al deze oefeningen doen een beroep op de fysieke capaciteiten van de OldStars; soms wordt ook het cognitieve gedeelte getriggerd. “Een video voor tafeltennis beschrijft bijvoorbeeld een oefening waarbij ouderen de tafel van negen moeten opnoemen, terwijl ze met elkaar tafeltennissen. Zulke cognitieve componenten proberen we toe te voegen. In het dagelijks leven moeten zij zich ook herinneren waar hun sleutels liggen of in staat zijn om te kletsen met iemand terwijl ze een weg oversteken. Sport is een goed middel om ouderen zulke dubbeltaken te laten uitvoeren en hun zelfredzaamheid te trainen.”
Als de twaalf trainers hun feedback na de testfase hebben doorgegeven en ASM en het Nationaal Ouderenfonds de puntjes op de i hebben gezet, is SALSA helemaal klaar voor gebruik. “Om de week, of om de twee weken, worden er dan video’s geüpload. De trainers moeten terug blijven komen op het platform, zodat ze de grondvormen van bewegen structureel gaan meenemen in hun trainingen en de OldStars zo helpen om op een veelzijdige manier in beweging te blijven.”