Stel je voor: één van jouw sporters komt op de ochtend van een belangrijke wedstrijd naar je toe en geeft aan enorm zenuwachtig te zijn voor de wedstrijd van later die dag. Hij vertelt dat hij nauwelijks heeft kunnen slapen vannacht en dat hij vreest dat het heel slecht zal gaan vanmiddag. Hij heeft eigenlijk helemaal geen zin om op deze manier van start te gaan. Hoe reageer je?

Grote kans dat je eerste ideeën die opkomen in reactie op deze vraag in lijn zijn met een van onderstaande opties:

• ‘Ik weet dat je het kan!’
• ‘Wat is nou het ergste wat er kan gebeuren?’
• ‘Je hebt hier maandenlang op getraind en gisteren presteerde je heel goed!’
• ‘Gewoon je best doen en dan zien we het wel.’
• ‘Laten we even wat afleiding zoeken en dan zien we het daarna wel weer’
• ‘Ik snap dat je zenuwachtig bent, maar dat hoeft echt niet. Ik wil alleen dat je alles geeft’

Fijne, positieve reacties, toch? Er zit echter ook een risico aan. Ondanks je goede bedoelingen, kan de impliciete boodschap richting de sporter daarmee zijn: ‘datgene wat je nu denkt en voelt, dat is niet goed.’ En dat hij daar dus iets mee moet! Wellicht heb je daarmee het probleem alleen maar groter gemaakt… Misschien voelt je sporter zich kortstondig fijner, rustiger of zelfverzekerder na jouw peptalk. Maar dikke kans dat die zenuwen en twijfels even later weer terug zijn. Want kan jij zomaar ontspannen als je iets heel belangrijk vindt en je je heel zenuwachtig voelt? Lukt het jou om positief te denken, als je diep van binnen enorm twijfelt of je iets wel kan?

Het risico is aanwezig dat de strijd tegen de gedachten en gevoelens een groter probleem wordt dan de gedachten en gevoelens zelf:

• de sporter die zo druk is in gedachten voor de start, dat hij niet alert is op het startschot
• de sporter die alles op safe speelt, om maar geen fouten te maken. Met als gevolg dat hij onder zijn maximale kunnen presteert.
• de sporter die continu om bevestiging aan jou blijft vragen, om maar van die onzekerheid af te komen.

Hoe mooi zou het zijn als je jouw sporters kan leren om ook met een enorm zenuwachtig gevoel de juiste dingen te blijven doen? Eén van de stappen die je daarin kan zetten, is om in gesprekken met je sporters echt ruimte te geven voor wat ze ervaren.

Hoe kan je dat aanpakken?

Stap 1: Ruimte geven

Geef je sporter de ruimte om alles te voelen wat hij voelt en alles te denken wat hij denkt en dat ook uit te spreken. Luister met volle aandacht naar wat de sporter zegt en uitstraalt. Vraag door, zonder de intentie het gevoel of de gedachten van de sporter te veranderen.

Mogelijke vragen:

• ‘Wat merk je bij jezelf?‘
• ‘Welke gedachten komen er allemaal op?’
• ‘Merk je de neiging op om je te verzetten tegen je zenuwen en je gedachten?’

Stap 2: Inleven & begrip

Verplaats je zo goed mogelijk in het perspectief van de sporter en toon begrip voor wat de sporter ervaart. Laat verbaal en non-verbaal merken dat je er ook op deze lastige momenten voor je sporter bent.

Mogelijke reacties:

• ‘Dat zal best frustrerend zijn geweest, om de hele nacht wakker te liggen.’
• ‘Ik kan me goed voorstellen dat je zenuwachtig bent, dat zou ik denk ik ook zijn voor een wedstrijd als deze’

Door echt ruimte te geven voor de gedachten en gevoelens die de sporter ervaart, creëer je de ruimte om het strijden tegen alles wat de sporter ervaart te staken. Het gevoel en de gedachten gekoppeld aan de wedstrijd zijn daarmee niet weg, maar krijgen wel de erkenning waar het om vraagt. Vervolgens kan je samen de stap maken naar het plan voor de wedstrijd.

Stap 3: Keuzes & focus

Bespreek samen wat de sporter wil gaan doen en waar hij zijn aandacht op wil gaan richten.

Mogelijke vragen:

• ‘Wat wordt je plan voor de wedstrijd, erkennende dat je je zenuwachtig voelt?’
• ‘Waar ga je je aandacht op richten?’

Help sporters om ook met lastige gevoelens en gedachten te doen wat ze zich hebben voorgenomen.

Creëer een cultuur waarin sporters openlijk kunnen spreken over wat ze ervaren en waar ruimte is om stil te staan bij gevoelens en gedachten. Train je sporters om op te merken wat ze ervaren, te erkennen wat ze denken en voelen, en vervolgens regie te houden op hun gedrag en hun aandacht.