Op een slechte dag kan je zelfvertrouwen minder zijn dan op een goede dag. Zelfvertrouwen kan zelfs net voor een belangrijke prestatie veranderen. Door een opmerking of het gedrag van een tegenstander, een ouder of van iemand uit het publiek.

Ik hoor je al denken. Maar wat kan ik dan als coach doen? Er zijn meerdere dingen die je kunt doen. In dit artikel zullen we ons focussen op communicatie en doelen stellen.

Communicatie

Als coach heb je een belangrijke rol in de ontwikkeling van zelfvertrouwen van de sporter. Je kunt het zelfvertrouwen versterken of misschien wel volledig breken. De manier van coachen is hierin belangrijk. Geef je wel eens een compliment? Hoe reageer je als je sporter een (grote) fout maakt? Wanneer ben jij tevreden met de prestatie? Het is belangrijk om goed te kijken naar je eigen manier van handelen. Zowel verbale als non-verbale communicatie kan veel invloed hebben op het zelfvertrouwen.

Een opmerking die ik regelmatig hoor: ‘’Hij/zij is echt een talent’’. Talentvolle sporters horen dit vaak van publiek, coaches of lezen het in de media. Fijn te horen dat anderen je goed vinden. Dit gevoel en deze positieve reacties wil de sporter natuurlijk blijven ontvangen. Hoe krijg je dit voor elkaar? Door het goed te blijven doen en geen fouten te maken. Een sporter die zo denkt, kan vermijdend gedrag gaan vertonen tijdens nieuwe oefeningen. Hij of zij is bang om te falen, want een talent faalt niet. Toch? De sporter krijgt zo een fixed mindset, oftewel de sporter gelooft dat persoonlijke groei ligt aan zijn talent, en niet aan hard werken.

Als coach wil je juist sporters met een growth mindset. Deze sporters weten dat zij hard moeten werken om te presteren. Dit betekent ook dat sporters fouten moeten kunnen maken, want van fouten leer je. Je kunt daarom het beste opmerkingen maken als: ‘’Jij hebt hard gewerkt en daarom is het je gelukt’’. De sporter zal zich dan meer focussen op de persoonlijke groei. En zijn zelfvertrouwen? Dit wordt voornamelijk beïnvloed door persoonlijke groei en niet door prestaties.

Doelen stellen

Komen jouw doelen wel overeen met wat de sporter wil en kan bereiken? Het is belangrijk om vooraf de verwachtingen met elkaar te bespreken. De sporter is leidend. De coach is ondersteunend. Dit betekent natuurlijk niet dat de coach niets te zeggen heeft. Een goede coach kan adviseren, ondersteunen en helpen om de juiste doelen te stellen die aansluiten bij de mogelijkheden van de sporter. Als het enige doel winnen is, dan zal het zelfvertrouwen waarschijnlijk verminderen als er verloren wordt.

Dit is de reden dat je als coach drie verschillende soorten doelen wilt stellen:

• Resultaatdoelen
  De focus ligt op het resultaat/uitkomst van een taak. Op welke positie eindig je? Het nadeel van dergelijke doelen is dat je ook afhankelijk bent van de prestaties van anderen. Voorbeeld van een resultaatdoel: Aan het eind van het seizoen zijn wij kampioen.
• Prestatiedoelen
  De focus ligt hier op de prestatie. Je hebt vaak meer controle over deze doelen. Voorbeeld van een prestatiedoel: Aan het eind van het seizoen loop ik de 10 km in 30 minuten.
• Procesdoelen
  De focus ligt hier op de eigen ontwikkeling. Op dit doel heeft je sporter de meeste controle. Voorbeeld van een procesdoel: Aan het eind van het seizoen doe ik de back-hand op de juiste manier.

Belangrijk bij het opstellen van doelen is dat deze SMART zijn geformuleerd. Specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden.

In de praktijk

De praktijk laat zien dat zelfvertrouwen niet een kwestie is van ‘’ik heb het of ik heb het niet’’. Als coach kun je wel degelijk invloed uitoefenen op het zelfvertrouwen van je sporter. Het bevorderen van zelfvertrouwen zit in kleine dingen, zoals de manier van doelen stellen en de manier van communicatie. Wees ja daarom als coach bewust van je complimenten en je (wijze van) feedback. Focus vooral op het harde werk dat de speler verricht.

Workshop Confidence kit

Voor NLcoach geeft Jeroen Davids een workshop over zelfvertrouwen. De Workshop Confidence kit voor sporters - hoe zet je deze als coach in vindt plaats op maandag 23 september van 19.30 - 21.00 uur in Leiden.