Interessant spanningsveld

Hoewel het logisch is dat individuele sporters een ploeg te vormen – denk aan het delen van faciliteiten en begeleiding, je aan elkaar kunnen optrekken en elkaar beter maken – is het ergens ook bijzonder. Met name schaatsen is in essentie een individuele sport. Uiteindelijk ben je elkaars concurrent. Om Nederlands of Europees kampioen te worden moet je met elkaar de strijd aangaan. De Olympische Spelen bereik je alleen door elkaar op het Olympisch Kwalificatietoernooi in rechtstreekse duels te verslaan. Want hoe beter je individuele prestatie tijdens het OKT, hoe groter de kans dat je Nederland mag vertegenwoordigen op de Spelen. En eenmaal op de OS wil je zelf de allerbeste prestatie neerzetten.

Een hecht team: drie kenmerken

Hecht betekent dat teamleden een sterke band met elkaar hebben, die bestand is tegen invloeden van buitenaf. Hoe bereik je nu dat je groep sporters een hechte club vormen, terwijl ze uiteindelijk ook elkaars concurrent zijn? Onderzoek laat zien dat hechte teams worden gekenmerkt door psychologische veiligheid, acceptatie en waardering.

Psychologische veiligheid betekent dat teamleden de veiligheid voelen om helemaal zichzelf te zijn, risico’s te nemen en bijbehorende fouten te kunnen maken. In plaats van op hun hoede, kunnen ze ontspannen en al hun aandacht richten op hun ontwikkeling. Uit sportonderzoek blijkt dat de psychologische veiligheid in sportteams van invloed is op plezier, veerkracht, samenwerking, ontwikkeling en prestaties.

Acceptatie betekent dat de sporters in het team elkaars sterke en minder sterke kanten, waarden en meningen aanvaarden. Ze zijn het misschien niet altijd met elkaar eens, maar ze laten elkaar in hun waarde en doen geen moeite elkaars persoonlijkheden te veranderen. Ze gaan uit van elkaars goede intenties en vertrouwen erop dat iedereen op zijn eigen manier aan het gezamenlijke doel bijdraagt. Teamcohesie en prestaties nemen toe, naarmate teamleden elkaar meer accepteren.

Het derde kenmerk van hechte teams is waardering. Waardering kent verschillende vormen, zoals het geven van complimenten, het erkennen van iemands bijdrage, luisteren, bemoedigen en het geven van advies. Uit onderzoek blijkt dat wanneer sporters actief meer hun waardering aan elkaar tonen, dit de samenwerking en communicatie bevordert. De band tussen de sporters verstevigt zich, stress neemt af en prestaties verbeteren.

Investeren ‘is key’

Zo bekeken is het niet meer dan logisch dat de schaatsers en shorttrackers actief investeren in het versterken van het familiegevoel. Het is belangrijk te realiseren dat het ontwikkelen van positieve relaties tussen sporters tijd kost. En in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt: ze ontstaan meestal niet vanzelf. Een team bestaat nu eenmaal altijd uit een diverse groep individuen, ieder met zijn of haar eigen persoonlijkheid, ervaringen en achtergrond. Het is dan ook belangrijk om hier als trainer-coach actief tijd en aandacht in te investeren, het liefst meteen nadat de groep wordt gevormd, en zo lang als de groep bestaat. Want interne en externe factoren zullen er voortdurend voor zorgen dat de positieve relaties onder druk komen te staan. Wie hier nu mee begint, heeft over een aantal maanden misschien wel net zo’n hechte groep als de schaats- en shorttrack coaches.