Even terug naar zelfvertrouwen. Bij een fixed mindset geloof je dus dat je talent al vaststaat. Presteer je slecht, dan is dat natuurlijk de schuld van je talent. Je hebt het gevoel dat je talent ontoereikend is of afneemt, wat veel invloed heeft op je zelfvertrouwen. Je hebt het gevoel dat je hier niks aan kunt veranderen. Bij een growth mindset denk je juist dat je je talent kunt ontwikkelen door hard te werken. Presteer je slecht, dan kun je leren van de gemaakte fouten. Je gelooft dat je beter kunt worden door hard te werken. Hierdoor zal je zelfvertrouwen niet verslechteren. Dit betekent ook dat je risico’s durft te nemen door nieuwe dingen te proberen.

De theorie van de growth mindsets laat dus zien dat je beter een growth mindset kunt hebben. Een growth mindset krijgen is afhankelijk van vele factoren. Zo kun jij als trainer of coach ook een belangrijke bijdrage leveren aan het ontwikkelen van een growth mindset. Jouw manier van coachen kan namelijk veel veranderen.

Uitdagende, maar haalbare doelen stellen

Zorg daarnaast dat je de sporters uitdaagt op hun niveau. Stel uitdagende, maar haalbare doelen. Je wil ze dwingen zichzelf uit te dagen, maar niet ontmoedigen. Het beste is om deze doelen samen met de sporters op te stellen. Je kunt hierbij focussen op zowel team- als individuele doelen. Zorg daarnaast dat je verschillende type doelen stelt. Veel sporters en coaches hebben alleen maar resultaatdoelen, oftewel winnen. Bij deze doelen ben je niet alleen maar afhankelijk van jezelf, maar ook van anderen. Een verloren wedstrijd zorgt ook voor verlies in zelfvertrouwen. Dit is onnodig, ontwikkeling is namelijk een proces. Het is beter om ook te kijken naar je eigen ontwikkeling. Om dit te doen, moet je ook prestatie- en procesdoelen maken:

• prestatiedoelen. Bij prestatiedoelen kijk je alleen naar je eigen prestatie. Bij hardlopen kun je denken aan het verbeteren van je eigen tijd op de 10 km;
• procesdoelen. Bij een procesdoel focus je je meer op de acties, technieken of strategieën die je wil verbeteren. Bij tennis kan het een doel zijn om je backhand te verbeteren.

Bij het stellen van doelen is het dus belangrijk om alle drie de type doelen (resultaat-, prestatie-, en procesdoelen) te stellen. Want eerlijk is eerlijk, we willen natuurlijk ook gewoon winnen.

Belangrijk bij het opstellen van doelen is dat deze SMART zijn geformuleerd. Specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdsgebonden. Een voorbeeld van een SMART-doel: “Ik wil binnen zes weken mijn backhandtechniek verbeteren door tijdens elke trainingssessie tachtig procent van mijn backhands correct uit te voeren met de juiste grip en lichaamsrotatie.”

En vind je het nog lastig om je leerdoel ook echt SMART te maken? Vraag ChatGPT om hulp.

De tweede methode die ik regelmatig gebruik, is het reflectiemodel van Korthagen. Bij deze methode ga je stapsgewijs door een zeer specifieke situatie heen. Door middel van dit model leer je om je gedrag te veranderen. In totaal zijn er vijf stappen in deze methode:

1. gebeurtenis. Wat is er specifiek gebeurt tijdens de situatie. Het gaat hier om een specifieke situatie, bijvoorbeeld een situatie tijdens een training;
2. terugblik. Je kijkt terug naar de situatie en beschrijft wat er precies is gebeurd. Je beschrijft wat je voelde, wat je dacht, wat je goed vond gaan en wat er juist beter kon;
3. bewustwording. In deze stap kijk je naar wat er belangrijk is en wat je hebt geleerd van de situatie. Welke handelingen zorgden voor het specifieke eindresultaat;
4. alternatief gedrag. Dit is de eerste stap naar de toekomst. Je gaat nadenken over hoe je de situatie anders had willen aanpakken;
5. toepassen. Dit is de laatste stap. In deze stap ga je daadwerkelijk een plan opstellen voor de toekomst. Wat ga je de volgende keer anders doen?

Sportpsycholoog

In sommige situaties is er meer aan de hand en kun jij als coach onvoldoende helpen. Je kunt de sporter doorverwijzen naar een (sport)psycholoog. Zij kunnen de sporter verder helpen. Bij twijfel kun je ook altijd zelf contact opnemen met een sportpsycholoog.

Workshop ‘Leren presteren onder druk’

Het vergroten van het zelfvertrouwen van sporters komt ook als leerdoel aan bod in een nieuwe workshop van Jeroen Davids. In de workshop ‘Leren Presteren onder druk’ op 26 mei duiken we dieper in de wetenschap en de praktijk achter presteren onder druk. Je leert hoe je mentale vaardigheden kunt trainen en druk kunt omzetten in focus. Ook komen diverse ondersteunende technieken zoals visualisatie, ademhaling en mindfulness aan bod. Je leert hoe je deze technieken kunt integreren in je coaching en training. Bovendien verkennen we hoe je deze technieken kunt combineren tot een korte ontspanningsroutine. Dit zorgt niet alleen voor mentale balans bij je sporters, maar biedt ook jou als coach een waardevol hulpmiddel om te gebruiken in stressvolle situaties.