Wist je dat 7 op de 10 sportteams afgelopen seizoen ondermaats heeft gepresteerd omdat de groepsdynamiek niet goed was? Zeventig procent! Teams die veel energie hebben gestoken in techniek- en tactiektrainingen en wedstrijdvoorbereidingen. Waarbij 'het' er vervolgens niet uitkwam, omdat groepsprocessen niet helemaal lekker liepen.
Dit blijkt uit een steekproef onder 67 coaches van zeven sporten (voetbal, rugby, basketbal, volleybal, korfbal, lacrosse en handbal) die met hun teams uitkomen in landelijke competities. Het merendeel van de coaches geeft aan de problemen in de teamdynamiek wel in de gaten te hebben gehad, maar vond het lastig dit te veranderen.
Op zichzelf is dit natuurlijk helemaal niet raar. Een sportteam bestaat uit een verzameling van individuen, ieder met zijn eigen achtergrond, ervaringen, persoonlijkheid, normen, waarden en ambities. Zo bekeken is het bijzonder, als een sportteam vanzelf een prettige en effectieve groepsdynamiek ontwikkelt. En die dynamiek, die is dus belangrijk, zoals uit bovenstaande cijfers al bleek. In een eerdere blog legde ik al uit dat de meest succesvolle teams vaak helemaal niet de teams zijn met de beste spelers, maar de teams die buitengewoon goed weten samen te werken. Zo’n uitstekende samenwerking ontstaat niet vanzelf in een sportteam. Als trainer-coach zal je hier dan ook energie in moeten steken.
De start van het nieuwe seizoen is hét moment om met deze inzichten aan de slag te gaan.
Als trainer-coach kan je dit op grofweg twee manieren aanpakken. Ten eerste kan je zelf aan de slag gaan met de ‘teambuilding’. Hiervoor kan je bijvoorbeeld gebruikmaken van het boek Synergie, dat tientallen tips en werkvormen bevat om in verschillende fasen van het seizoen de samenwerking en communicatie binnen je ploeg te verbeteren. Er zijn genoeg coaches die voor deze aanpak kiezen, en het grote voordeel van deze manier van werken is dat je als coach vaardigheden ontwikkelt die je later weer opnieuw kunt gebruiken.
Een andere aanpak is dat je een sportpsycholoog vraagt met de groepsdynamiek aan de slag te gaan. Vergelijkbaar met een fysiek trainer, die je de lead kunt geven in de kracht- en conditietraining van je sporters. Een sportpsycholoog zal eerst de tijd nemen om het team te leren kennen, bijvoorbeeld door coaches en teamleden te spreken, de groep te observeren en een vragenlijst af te nemen. Daarna gaat h/zij een of enkele keren aan de slag met het team. Het voordeel van deze werkwijze is dat je een expert op het gebied van teamontwikkeling in huis haalt, iemand die het wiel niet opnieuw hoeft uit te vinden. Als trainer-coach heb je al veel taken en verantwoordelijkheden, en net als bij het trainen van kracht en conditie, kan het fijn zijn dit door iemand anders te laten oppakken.
Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat beide aanpakken doeltreffend kunnen zijn. Vele malen belangrijker blijkt de duur van de interventies. Een enkele keer ‘iets’ doen aan de teamvorming is niet effectief. Je kunt het vergelijken met het trainen van je buikspieren: voor een sterke core is één keer sit-ups doen niet voldoende. Het is effectiever om gedurende het hele seizoen te werken aan teambuilding. Dat heeft zowel te maken met de tijd die het kost om van een team een functionerende eenheid te maken, als met het feit dat er altijd allerlei dingen gebeuren die het team (positief én negatief) beïnvloeden. Met andere woorden: ook al loopt je team op een bepaald moment goed, een week later kan alles anders zijn. Bijvoorbeeld door het wegvallen van een teamlid door een blessure, een conflict tussen teamleden of het verliezen van een belangrijke wedstrijd.
Voor welke aanpak je gaat, is een afweging die je zelf het beste kunt maken. Mocht je ervoor kiezen komend seizen zelf aan de slag willen gaan met je team, dan is de Cursus ‘Synergie in Sportteams’, op dinsdag 6 september, misschien iets voor jou. Deze cursus geeft jou de inzichten en handvatten die je direct kunt inzetten om je eigen team een vliegende start van het nieuwe seizoen te bezorgen. Meer informatie vind je hier.
Marjolein Torenbeek is Sportpsycholoog VSPN®. Ze houdt zich met haar onderneming PERFECT/10 bezig met teamontwikkeling in de sport: teams in de (sub)topsport helpen beter samen te werken en communiceren, voor meer synergie en betere teamprestaties. Ze schreef het boek SYNERGIE dat onlangs is uitgegeven door Arko Sports Media. Dit boek geeft handvatten om in elke fase van het seizoen steeds meer een eenheid te maken van je groep sporters, waardoor het team met meer plezier de best mogelijke prestatie neer kan zetten.