Los zand voorkomen

Wanneer teamleden, om welke reden dan ook, het eigenbelang vooropstellen, presteert het team niet zoals het zou kunnen. Anderen gaan dit overnemen, met als gevolg dat dit de norm wordt. Het team verwordt tot los zand. Gelukkig kan je als trainer-coach verschillende acties ondernemen, om dit te voorkomen of terug te draaien. Om zo de focus van je sporters op gezamenlijke resultaten te vergroten.

1. Kwaliteiten als uitgangspunt
   Dat teamleden zich willen profileren, is inherent aan de sport, en zorgt voor een spanningsveld. Door te focussen op ieders kwaliteiten, kan je individueel belang én teambelang dienen. Veel sporters en hun trainers-coaches kijken vooral naar wat niet goed gaat, wat verbeterd moet worden. Natuurlijk moet je minder sterke kanten ontwikkelen, maar zet sporters vooral ook in op hun kwaliteiten. Help ze die te ontwikkelen tot wapen. Zo kunnen teamleden optimaal bijdragen aan het teamresultaat, en zich tegelijk profileren als individuele sporter.
   
2. Beloon teamgedrag
   Hiernaast is het van groot belang dat je je waardering uitspreekt over gedrag of acties die duidelijk bijdragen aan het teamresultaat. Dit kan zijn de keuze voor een assist, in plaats van zelf voor de score te gaan. Het kan ook zijn het oppeppen van het team op momenten dat iedereen er even doorheen zit. Of door ook tegen zwakkere tegenstanders de hele wedstrijd grote inzet te tonen. Ieder teamlid draagt op zijn of haar unieke manier bij aan het teamresultaat. Door dit te zien en openlijk te waarderen, voorkom je dat spelers ‘dan maar eigen keuzes gaan maken’ of achterover gaan leunen.
   
3. Subtiel gedrag veranderen
   Ten derde is het waardevol om met het team te bespreken welke (subtiele) gedragingen het teambelang kunnen ondermijnen, en vervolgens afspraken te maken over wenselijk gedrag. Maak hiervoor bijvoorbeeld een lijst van 10 veelvoorkomende situaties, en formuleer wat hierin gewenst en ongewenst gedrag is. Laat het team hierin vooral meedenken. Niet alleen vergroot dit het draagvlak, ook vergroot dit het inzicht in eigen neigingen en gedrag.
   
   Een voorbeeld: bij spelerswissels zie je vaak dat de speler die gewisseld wordt, het veld afsjokt, zijn/haar vervanger een slappe ‘high ten’ geeft, en (balend) gaat zitten. Wat doen deze houding en dit gedrag met de vervanger? Geeft dit hem of haar een goed gevoel? Of vooral de boodschap: ‘Balen dat jij erin mag, want ik moet er nu uit’?
   
   Afspraken maken over hoe je dan wel het veld verlaat, helpt de teamleden te begrijpen wat er precies van ze verwacht wordt. Met afspraken maken ben je er natuurlijk nog niet. Het effect staat of valt met het naleven van de afspraken. Hierin ligt voor jou als trainer-coach een belangrijke rol. Niet alleen in het geven van het goede voorbeeld, ook door scherp te blijven op het gedrag van je sporters. Corrigeer (subtiel) gedrag dat het teambelang ondermijnt, en blijf je waardering uitspreken voor het gedrag dat juist bijdraagt.