Eenheid

Van je groep sporters een échte eenheid maken, waarin alle neuzen dezelfde kant op staan en waarin spelers bereid en in staat zijn echt goed samen te werken; hier móet je ook veel tijd en energie in steken. Dat gaat echt niet vanzelf. Spelers moeten elkaar diepgaand leren kennen en begrijpen, door ontelbaar veel interacties hun gedrag en communicatie op elkaar leren afstemmen, leren hoe ze het maximale uit elkaar kunnen halen (en dit daadwerkelijk gaan doen), en tot slot vertrouwen in het collectief ontwikkelen. Dat zijn allemaal processen die tijd nodig hebben. Om dit proces te versnellen en in goede banen te leiden, loont het om hier als staf in te investeren. In plaats van gedoe, vaagheid en energieverlies krijg je na verloop van tijd steeds meer rust, duidelijkheid, plezier en energie. Zowel binnen de spelersgroep als binnen de staf. In het geval van beide hockeyteams met een geweldig resultaat tot gevolg. Hoewel we natuurlijk niet moeten vergeten dat we hier ook met echt goede hockeyers te maken hebben.

Hooggespannen verwachtingen

Waar de bondscoaches van het hockeyteams de ruimte krijgen om stap voor stap een eenheid in hun teams te creëren, zo anders is dit vaak in het voetbal. September was amper aangebroken en de eerste eredivisietrainer was alweer ontslagen. Bij de aanstelling van een nieuwe voetbaltrainer zijn de verwachtingen over het algemeen hooggespannen: dit gaat de persoon zijn die het team naar mooie resultaten zal leiden. De druk is hoog: hij moet met zijn team snel resultaat laten zien. Verliest het team een aantal keren achter elkaar, dan wordt hij even snel weer ontslagen.

Natuurlijk is er een verschil tussen een voetbalcompetitie, die kort na vorming van het team al start en waarin iedere wedstrijd telt, en een nationaal team, waarvan pas na een aantal maanden resultaten worden verwacht op een EK of WK. Maar toch zou ik het voetbal gunnen om eens wat meer de lange-termijn-bril op te zetten. Je kunt namelijk niet verwachten dat een team zo snel een eenheid wordt en zo snel (qua spel maar ook in de communicatie en het teamgevoel) op elkaar ingespeeld is. En dan hebben de teams ook nog eens te maken met de vele transfers die nog plaatsvinden terwijl het seizoen al is gestart. Niet alleen zorgt het vertrek of de komst van een speler ervoor dat het team weer terugvalt naar een eerdere fase in het teamproces, de hele onrust rondom die transfers kan niet anders dat het teamproces enorm in de weg zitten. Bovendien, het ontslaan van de hoofdtrainer heeft ook behoorlijk veel impact op een spelersgroep.

Verstoord teamproces

In sommige gevallen kan dit een positief effect zijn, omdat spelers wellicht meer vertrouwen hebben in de nieuwe trainer. Maar vergeet niet dat vorige hoofdtrainer bezig was met een bepaald teamproces, dat wordt verstoord doordat hij uit beeld verdwijnt. Een nieuwe trainer start weer een nieuw proces op, vanuit andere ideeën en met andere accenten. Teamleden moeten opnieuw ontdekken waar ze ten opzichte van elkaar staan, wat met de nieuwe trainer hun rol gaat zijn en wat de trainer precies van ze verwacht, waardoor het teamproces misschien wel weer helemaal opnieuw moet beginnen. Knappe nieuwe trainer die het team in deze situatie in enkele weken tijd uit het slop kan trekken.

Natuurlijk staat een voetbalclub onder grote druk. Clubs liggen voortdurend onder een vergrootglas, de belangen zijn groot en supporters laten duidelijk van zich horen. Het is voor alle clubs belangrijk een goed seizoen te draaien. Ik zou het de trainers gunnen om vanuit de club en de achterban meer tijd en vertrouwen te krijgen om teamprocessen in goede banen te leiden (al dan niet met externe ondersteuning) en van hun team stap voor stap een eenheid te maken. Een slechte seizoenstart betekent namelijk niet dat het team later in het seizoen de overwinningen niet aaneen zal rijgen. Maar dan moet zo’n team wel de gelegenheid krijgen om op stoom te komen.

Vertrouwen vanuit de club

Hiervoor is het allereerst nodig dat het bestuur rust en vertrouwen uitstraalt richting de staf. De grote druk; het gevoel dat je elk moment ontslagen kan worden, dat ieder foutje fataal kan zijn, dat is absoluut geen situatie waarin een trainer zijn werk goed kan doen. En wie weet is het verder een idee als de club de achterban wat meer mee gaat nemen in de processen die het team doormaakt en de aanpak die de staf hierbij hanteert. Details hoeven uiteraard niet naar buiten gebracht te worden, maar ik kan me voorstellen dat het publiek meer geduld kan opbrengen en meer vertrouwen houdt, wanneer het begrijpt welke progressie het team aan het maken is. Wellicht kan paniekvoetbal in de toekomst zo vaker voorkomen worden.