Sport Data Valley is bij de start in 2018 gepositioneerd als de nationale data-infrastructuur voor sport en bewegen in Nederland. Dit platform voor sportonderzoek en data-analyse ontstond op initiatief van Sportinnovator, het programma van het Ministerie van VWS dat sportinnovatie en sportonderzoek aanjaagt, met een consortium van universiteiten en hogescholen.

Margot van Beusekom, sinds vorig jaar managing director bij Sport Data Valley, ziet dat met het platform nu een totaaloplossing voor de sport is opgetuigd. “Wij faciliteren de hele cyclus rond sportdata: het genereren, het privacy-proof opslaan en delen en het analyseren. Daar kunnen trainer/coaches, onderzoekers, docenten en beleidsmakers bij overheden gebruik van maken. Die vier versterken elkaar: in bepaalde terreinen wordt veel data gegenereerd waar ze in andere terreinen analyses mee kunnen doen of waar ze veel vraag hebben.”

Platform

Sinds april 2023 is Sport Data Valley verzelfstandigd naar een onafhankelijke maatschappelijke stichting zonder winstoogmerk. Dat is ook te merken in hoe alles is geregeld rond privacy en veiligheid: de data wordt in Nederland opgeslagen en de eigenaar van de data houdt altijd zeggenschap over met wie gegevens worden gedeeld. Sport Data Valley heeft ook een duidelijke maatschappelijke missie: meer impact maken met data voor een vitaal Nederland en betere topsportprestaties. Het samenbrengen van het hele speelveld in de sport is daarbij een belangrijke opdracht, want door verschillende databronnen te combineren kunnen nieuwe inzichten worden verkregen.

Dat is ook precies het idee bij Coach-in-Control. “We combineren data op een eenvoudige manier om de trainer-coach in de Nederlandse top- en breedtesport verder te brengen in het begeleiden van hun sporters. Dat hoeft niet meteen tot gouden medailles te leiden, maar we moeten er wel voor zorgen dat sporters het beste uit zichzelf kunnen halen met een verhoogd sportplezier.”

Coach-in-Control is een gratis product binnen Sport Data Valley, waar volgens Van Beusekom met name niveau 3 en 4-coaches profijt van kunnen hebben. Het platform is zo gebruiksvriendelijk ingericht dat technische kennis niet nodig is, affiniteit met data is uiteraard handig. Maar Van Beusekom benadrukt dat het werken met data vooral geen doel op zich moet worden. “Wij zien Coach-in-Control als een middel om het gesprek te blijven voeren met je sporters. Het is niet een vervanging van de trainer-coach, het is echt bedoeld om de trainer wat meer handvatten te geven en de trainingscyclus te optimaliseren.”

Vanuit de wetenschap kwam daar een lijstje uit met vier parameters:

1. interne belastingmaat (hartslag);

2. externe belastingmaat (snelheid en vermogen);

3. ‘Rating of Perceived Exertion’ (RPE);

4. maat voor welzijn/stress.

“Met die vier parameters kun je iets zeggen over of de training te veel of te weinig is geweest en hoe dat zit in de context van die sporter. Van de coaches kregen we een grote variatie aan behoeften, maar ze gaven vooral aan snel inzicht en data te willen hebben. Het liefst een stoplichtsysteem waarbij je direct ziet welke sporter je extra in de gaten moet houden.”

Nieuwste inzichten

Met die wensen en inzichten is Sport Data Valley begonnen met het ontwikkelen van een dashboard voor Coach-in-Control. Jos Goudsmit zorgde daarbij vanuit Fontys Hogeschool met zijn expertise voor het gebruiksvriendelijk presenteren van de data voor de gebruiker. Otter is als projectleider vanuit de Hanze en UMCG/RUG betrokken bij de wetenschappelijke inhoud van het platform. Daarbij zijn Fontys, Innovatielab Thialf, NOC*NSF, Topsport Noord en verschillende sportclubs belangrijk in de ontwikkeling. Dat onderzoek blijft ook doorgaan, zodat coaches steeds van de nieuwste inzichten gebruik kunnen maken.

Een goed voorbeeld daarvan is haar onderzoek naar verschillen tussen de bedoeling van de coach en de uitvoering van de sporter. “In het schaatsen merken we dat als sporters minder trainen dan was gepland, het welzijn achteruit gaat. Waarschijnlijk herstellen ze minder goed en voelen ze zich minder happy.” Dat inzicht is opgenomen in het coachdashboard met een RPE. Die maat voor ervaren belasting is volgens Otter de meest effectieve manier om in te laten vullen. “Sporters kunnen vaak heel goed voelen hoe hun training was. Dat moet je ze wel leren.”

Trainingsplan

Dit levert voor coaches volgens Otter essentiële nieuwe inzichten op waar een training op kan worden aangepast. “Je ziet nu vaak dat de coach de volgende training baseert op de training die was gepland, en niet op de training die is gedaan. Op dit punt kan de sport met Coach-in-Control volgens mij flink verbeteren. Op het moment dat coaches inzicht hebben in wat sporters gedaan hebben, is dat je basis voor het vervolg van het schema.” Otter hoopt dat deze aanpassing ook kan bijdragen aan een soepele overstap van talent naar topsport. “Als de topcoach goed inzicht heeft in de trainingsgeschiedenis, hoeven de stappen in belasting niet zo groot te zijn dat een talent direct in de overbelasting belandt.”

Otter voegt daaraan toe dat het trainingsplan lang niet altijd het probleem hoeft te zijn. “Op het moment dat iemands vader overlijdt of de verkering gaat uit of een juniorsporter heeft examens, dan kunnen ze de belasting die ze normaal prima kunnen hebben niet aan. Dat is ook iets waar je rekening mee kan houden, maar dan moet je wel vragen gaan stellen.”

Personaliseren

Een vervolgonderzoek waar Otter net een subsidie voor toegekend heeft gekregen, gaat dieper in op het verder personaliseren van het dashboard. “Het is mooi als je een rode vlag ziet, maar wat doe je dan? Ga je je trainingsschema aanpassen? Elke situatie is anders en daarom willen we dat je op een simpele manier suggesties krijg voor hoe je kunt handelen op basis van de gegevens die je krijgt.”

Dat project ‘Sportmonitor op maat’ kan volgens Otter talentontwikkeling in Nederland weer verder brengen en zowel sporters als coaches meer kennis bieden. “Vanuit het dashboard krijgt de coach al de basisinzichten om in gesprek te gaan met sporters. En omdat de sporter eigenaar is van zijn eigen data, kan hij ook beter gaan begrijpen hoe zijn eigen lijf werkt. Als hij dan bij een andere coach komt, kan hij met die data laten zien: dit werkt goed bij mij en zo reageer ik als het teveel is.”

Waardevolle informatie

Bij TalentNED, het talentontwikkelingsproject van Gerard Kemkers voor schaatsen en mountainbiken, gebruiken ze Coach-in-Control al sinds de start. Data is bij dat team onmisbaar in de ondersteuning van coaches, legt manager Talentontwikkeling & algemene zaken Thomas Waanders uit. “De coach ziet en hoort natuurlijk al ontzettend veel, zeker omdat de sporters bij ons gecentraliseerd wonen in Enschede. Je ziet nooit helemaal alles, daarom is het fijn dat we met de vragenlijsten onze waarnemingen kunnen verifiëren met data.”

De ingevulde gegevens over slaap geeft Waanders bijvoorbeeld waardevolle informatie over de sporters. “Als iemand minder goed slaapt kunnen we de helpende hand toereiken. En van beter slapen gaat iemand zich sneller en beter ontwikkelen en beter presteren. We gebruiken de data echt om te kijken hoe de groep en de sporter ervoor staat. Zien we in de data terug wat we op basis van ons schema mogen verwachten? Zo zijn we steeds bezig met data om te kijken of het klopt wat we doen.”

Ideale combinatie

Bij TalentNED zien ze in Coach-in-Control het dashboard voor de coach waar alles bij elkaar komt. Waanders denkt dat het platform zeker ook voor coaches die niet over dezelfde faciliteiten als zij beschikken een uitkomst kan zijn. “Je moet anders zelf al die analyses draaien en in die data duiken. Daar kun je al een voltijdbaan aan hebben. Met Coach-in-Control heb je een extra paar ogen als coach.”

De mogelijkheid om data uit een powermeter uit te lezen en op dezelfde plek te analyseren ziet Waanders als een groot pluspunt van Coach-in-Control. “Zo kun je bijvoorbeeld checken of een blokkentraining goed is uitgevoerd. Als je dat kunt koppelen aan een vragenlijst heb je een ideale combinatie om te kijken hoe het met je sporter gaat.” Hij gelooft sterk dat coaches zichzelf zo ook verder kunnen ontwikkelen. “De data van je sporters is ook vaak een spiegel voor de coach. Als de opdracht niet goed wordt uitgevoerd, geeft dat ook feedback. Je kunt met data altijd terugkijken hoe je schema is uitgevoerd en wat het effect is geweest.”

Maak nu ook gebruik van Coach-in-Control

Sport Data Valley is vrij toegankelijk voor trainers/coaches in Nederland. Gebruik de vouchercode CICNLCOACH2024 bij het aanmaken van een profiel om toegang te krijgen tot alle coachfunctionaliteiten.