Teambuilding

Denk eens terug aan een recente wedstrijd waarin je team (een bepaalde periode) heel goed presteerde. Waarin aanval en verdediging als vanzelf leken te gaan, ballen gemakkelijk werden afgepakt en scores gemakkelijk vielen. Herinner je je nog hoe het team erbij liep? Wat teamleden uitstraalden? En denk dan ook eens terug een minder succesvolle wedstrijd. Hoe was daarin de lichaamstaal van je team?

Vijftien spelers en een hoofdcoach uit Nederland, twee spelers uit Polen, twee spelers uit Spanje en een Belgische assistent-coach. Herkenbaar? Veel selecties in de hoogste divisies bestaan uit spelers (en coaches) die in verschillende landen, en daarmee verschillende culturen, zijn opgegroeid.

We maken het allemaal wel eens mee: je komt op een feestje waar je (bijna) niemand kent. Je weet niet precies wie er allemaal zijn, of het een zit-of sta-feestje is, wat mensen drinken en of er wellicht wordt gedanst. Wat doe je dan? Je neemt het allemaal in je op, neemt het drankje dat je andere gasten ziet drinken en maakt voorzichtig een praatje. Met andere woorden: je tast de sfeer af en je houd je nog even op de vlakte. Naarmate het feestje op gang komt voel je je steeds meer op je gemak, kies je het drankje dat je favoriet is en ga je uiteindelijk misschien wel los op de dansvloer.

Wist je dat 7 op de 10 sportteams afgelopen seizoen ondermaats heeft gepresteerd omdat de groepsdynamiek niet goed was? Zeventig procent! Teams die veel energie hebben gestoken in techniek- en tactiektrainingen en wedstrijdvoorbereidingen. Waarbij 'het' er vervolgens niet uitkwam, omdat groepsprocessen niet helemaal lekker liepen.

De high-five, de knuffel, het dansje en de midair celebratory bump of flying shoulder bump (in de lucht tegen elkaar op springen). Allemaal manieren waarop teamsporters een score of doelpunt met elkaar vieren. En zonder dat ze het misschien zelf in de gaten hebben, is dat eigenlijk heel slim. Want door al dit fysieke contact komt het hormoon oxytocine vrij in hun hersenen. En dat hormoon blijkt een belangrijke rol te spelen in de samenwerking tussen mensen.

Gaan we dit jaar barbecueën of doen we nog een laatste teamuitje? In veel sporten zit het competitieseizoen er bijna op. Dan komt er een moment waarop het team het seizoen afrondt, waarna iedereen (voor even) zijn of haar eigen weg gaat.

In veel sportcompetities staan de play-offs voor de deur. Nog even, en dan is bekend wie de kampioenen zijn in de Eredivisie Voetbal, de Korfbal League, De BNXT League en de Hoofdklasse Hockey. Niet lang daarna is het alweer tijd om voorbereidingen te treffen voor het nieuwe seizoen. Het doel van veel clubs: de toppers behouden en zoveel mogelijk nieuwe topspelers aantrekken. Maar, is dat eigenlijk wel zo handig?

Hoe maak je van een groep individuele sporters nu een hecht team, dat goed presteert? Een interessant onderwerp waar veel over valt te vertellen. Deze keer een vraag van een coach uit de praktijk. Een vraag die mij regelmatig wordt gesteld. “Als ik het goed heb begrepen, zijn volgens verschillende theorieën conflicten nodig voor de groei van een team. Ik vraag me af: Is het nou echt zo dat conflicten een voorwaarde zijn om als team te kunnen ontwikkelen? En als er geen conflicten zijn, is er dan geen groei?”

Hoe maak je van een groep sporters een succesvol team? Een team dat niet alleen wint, maar ook als eenheid samenwerkt en presteert. Want pas dán kan het team echt boven zichzelf uitstijgen. En net daar gaat het nou bij vele coaches mis. Groepen sporters worden bij elkaar verzameld en op papier lonken de best mogelijke resultaten. Maar in de praktijk…

Als coach wil je graag dat je team een eenheid vormt. Een eenheid staat garant voor veel positieve energie en weinig gedoe. Het betekent dat teamleden elkaar vertrouwen, goed samenwerken aan gezamenlijke doelen, elkaar steunen en vertrouwen hebben in de capaciteiten van het team. Dit alles komt de prestaties van het team ten goede.

Eindelijk is het dan zover: de Olympische Spelen zijn begonnen. Terwijl je de verschillende Nederlandse sporters en teams in actie ziet, is het slim om alvast na te denken over hoe je met jouw sporters het nieuwe seizoen wil gaat starten. Ook al weten we nog niet precies hoe dat er straks gaat uitzien (i.v.m. Corona-maatregelen), waar je als coach wel controle over hebt, is jouw team een goede start geven.

Sporters die vertrouwen hebben in hun eigen kunnen, presteren over het algemeen beter. Ze stellen uitdagender doelen, twijfelen minder en zijn meer gefocust. Ditzelfde geldt ook voor teams: hoe groter het vertrouwen van de teamleden in de capaciteiten van het team als geheel, hoe beter het team presteert.

Veel sportteams en groepen sporters binnen RTC’s (denk aan sportklimmen, judo en turnen), hebben een handvol experts om zich heen. Dit begeleidingsteam bestaat vaak uit enkele coaches, een fysiotherapeut, een sportpsycholoog, een fysiektrainer en/of een teammanager. Alle aandacht en energie van dit begeleidingsteam gaat (uiteraard, zul je misschien denken) uit naar de groep sporters. Met de gedachte: ‘Full focus op de groep, zodat zij optimaal kunnen presteren.’

De Netflixserie QB1 volgt drie zeer talentvolle American football-quarterbacks uit drie verschillende teams in hun laatste seizoen op high school. Deze jongens willen in dat laatste jaar zo goed mogelijk presteren, en zo veel mogelijk goede beelden van succesvolle veldacties verzamelen, voor een zo groot mogelijke kans op de overstap naar de NCAA Divison 1 college football.

Toen ik zelf nog basketbalde, luisterde ik onderweg naar de sporthal en tijdens de warming-up graag naar muziek. Een van de nummers die mij hielp om in de juiste mood te komen was ‘Rabbit Run’ van Eminem. Dit nummer zorgde bij mij voor veel energie, zin om er hard voor te gaan, en het krijgen van de juiste focus.

Afgelopen zomer overleed zijn geliefde pupil Lara van Ruijven, ‘Laar’, op een trainingskamp in de Pyreneeën. Jeroen Otter, bondscoach van de shorttrackers, kan zich niet herinneren zich ooit slechter gevoeld te hebben dan daar in Perpignan en Font Romeu. “Dit was als coach en als mens het zwaarste dat ik ooit heb meegemaakt.”