Mentaal

Ruim 100 jaar geleden deed de Fransman Ringelmann een interessante ontdekking. Als landbouwingenieur was hij benieuwd naar de factoren van invloed op werkprestaties. In een van zijn experimenten gaf hij mannen de opdracht zo hard mogelijk aan een touw te trekken. Om te beginnen alleen en vervolgens ook in teams van wisselende grootte. Met een dynamometer mat hij steeds de trekkracht.

Sport is vaak meer dan een baan of hobby - it’s a way of life. Onderzoek wijst uit dat de transitie van (top)sporter naar het gewone burgerleven gepaard kan gaan met gevoelens van machteloosheid, angst en somberheid. Want als ik geen topsporter meer ben, wat blijft er dan nog van me over?

De sporters die je begeleidt gaan in hun trainingen, wedstrijden en daarbuiten te maken hebben met lastige emoties en gedachten. Elke sporter wordt immers geconfronteerd met momenten van tegenslag, verlies en frustratie. Hoe ga je daar als trainer-coach mee om? Het pleidooi: geef echt ruimte voor wat een sporter ervaart. Maar hoe doe je dat?

Eén van mijn cliënten volbracht vorig jaar een enorme sportieve uitdaging: met haar team roeide ze 5000 kilometer de Atlantische Oceaan over. Toen ik haar onlangs vroeg hoe het nu gaat, bleek dat ze motivatie voor het sporten miste. Ze voelde zich na haar avontuur beperkt door de coronamaatregelen: “Nu we nog te kampen hebben met beperkingen merk ik dat ik last heb van afleiders en verleiders. Ik let minder op mijn eten, en beweeg niet zo veel als ik zou willen.” Ze was haar drive kwijt. Maar nu de maatregelen steeds verder versoepelen, maakt ze zich samen met haar coach klaar voor een nieuwe sportieve uitdaging. Hoe? Lees snel verder!

De zomer is gearriveerd en dit betekent dat veel sporten een aantal weken zomerstop hebben. Wat moet je dan doen als coach om die tijd nuttig te besteden en goed door te komen?

Op 13 juni speelde Nederland de eerste EK-wedstrijd tegen Oekraïne. In deze wedstrijd vielen drie van de vijf doelpunten in de laatste 15 minuten. Dat is niet ongewoon. Het komt vaker voor dat in het laatste kwartier van de wedstrijd nog meerdere doelpunten vallen. Onderzoek laat zien dat in deze laatste periode over het algemeen meer doelpunten worden gescoord dan in de periodes daarvoor.

"Het begeleiden van (top)sporters vergt mensenkennis", zegt Dirk Marcellis. "Wat je als trainer-coach wil doen, is je sporters helpen zichzelf zo goed mogelijk te leren kennen, zodat ze vervolgens hun gedrag kunnen managen." 'Gezond prestatiegedrag ontwikkelen', noemt men dat bij de Talentenacademie.

Als onderdeel van Kenniscentrum Sport & Bewegen wil Topsport Topics de prestaties in de (top)sport bevorderen door nieuwe wetenschappelijke informatie zo snel mogelijk beschikbaar te maken voor de sportpraktijk en door vragen uit de nationale topsportprogramma’s van wetenschappelijk gefundeerde antwoorden te voorzien. Als partner van NLcoach verzorgt zij met regelmaat artikelen en nieuwsberichten op de website en in het magazine NLCOACH. Dit keer een podcast over presteren in de hitte.

Over de zoektocht naar balans tussen training, voeding en rust.

Sporters die vertrouwen hebben in hun eigen kunnen, presteren over het algemeen beter. Ze stellen uitdagender doelen, twijfelen minder en zijn meer gefocust. Ditzelfde geldt ook voor teams: hoe groter het vertrouwen van de teamleden in de capaciteiten van het team als geheel, hoe beter het team presteert.

Wat heb je nodig om een goede trainer-coach te zijn? Tal van boeken en opleidingen zijn daarvoor op te noemen. Daar is nu een heel interessant thema aan toegevoegd: 'Stress: over stressregulatie en coaching'.

Je team gemotiveerd houden tijdens een succesvol seizoen is vaak geen probleem. Maar niet ieder team rijgt de successen aan elkaar, en dat is vaak terug te zien aan de motivatie van sporters tijdens trainingen. De inzet is net wat minder, evenals de focus. Dit gaat ten koste van de energie, het plezier en de ontwikkeling van de sporters.

Als onderdeel van Kenniscentrum Sport & Bewegen wil Topsport Topics de prestaties in de (top)sport bevorderen door nieuwe wetenschappelijke informatie zo snel mogelijk beschikbaar te maken voor de sportpraktijk en door vragen uit de nationale topsportprogramma’s van wetenschappelijk gefundeerde antwoorden te voorzien. Als partner van NLcoach verzorgt zij met regelmaat artikelen en nieuwsberichten op de website en in het magazine NLCOACH. Dit keer een podcast over technologie voor de Paralympische sporter.

De eerste hoogleraar sportpsychologie van Nederland, Nico W. van Yperen, deelt sinds eind 2016 zijn ervaringen in blogs op www.SportScience.blog. Nu is er ook een boek van zijn hand: ‘Focus, vertrouwen en veerkracht en andere mentale aspecten van sport en presteren.’ “Het boek kan als naslagwerk dienen, maar tevens ondersteuning zijn bij een losstaande situatie.”

De aanmeldingen bij sportclubs lopen terug, vooral van jongeren. Hoe kan dat? Een veelgehoorde suggestie is dat het leven van de jeugd zich te veel online afspeelt. Gaming is niet meer weg te denken uit de lifestyle van onze jongste generatie. Waar dat tot voor kort werd gezien als hobby en de associatie met verslaving snel gemaakt werd, blijken esports meer mogelijkheden te bieden dan gedacht. Dus, misschien kunnen de sportwereld en de esportwereld iets van elkaar leren!

De standaard prestatiematrix voor een sporter bestaat uit vier elementen: technische, tactische, fysieke en mentale vaardigheden. Deze sportspecifieke vaardigheden zijn essentieel voor de beheersing van de sport. Maar naarmate het niveau van de sporter stijgt, zal het effect van de trainingen afnemen. Die verminderde meeropbrengst kan grotendeels verklaard worden door de beperkingen van een of meer cognitieve vaardigheden.