Basisprincipes coachen

“Aan alles komt een einde.” Wie het programma Kamp van Koningsbrugge wel eens heeft gezien, heeft deze uitspraak ongetwijfeld voorbij horen komen. Instructeurs Ray en Dai gebruiken deze uitspraak richting kandidaten die het naar eigen zwaar hebben. Kandidaten die het op dat moment moeilijk vinden om door te zetten, misschien zelfs wel spelen met de gedachte om op te geven. In de sport geldt dat ook, ook daar komt aan iedere training of wedstrijd een einde.

One size fits all is niet meer van deze tijd. Daar zullen de meeste coaches het wel over eens zijn. Het omgaan met mensen en het coachen van sporters is maatwerk. Maar wat is maatwerk eigenlijk? “Maatwerk is het rekening houden met de natuurlijke voorkeuren van atleten op cognitief, motorisch, emotioneel en motivationeel gebied. In de praktijk gebeurt dat maar heel weinig”, zegt Bennie Douwes.

Een groepje ‘goede’ individuen maakt nog een geen topteam. In het leger weten ze dat allang. Tijdens de opleiding voor bijvoorbeeld de commando’s zijn ze niet op zoek naar de dapperste, sterkste en snelste. Ze zijn op zoek naar iemand die weliswaar fysiek fit is, maar letten minstens net zo goed op andere vaardigheden. Een van die vaardigheden waar ze op letten is of iemand in staat is om goed samen te werken, kunnen anderen erop vertrouwen dat je iets doet als je dat toegezegd. Dat geldt in de sport ook.

Wist je dat 7 op de 10 sportteams afgelopen seizoen ondermaats heeft gepresteerd omdat de groepsdynamiek niet goed was? Zeventig procent! Teams die veel energie hebben gestoken in techniek- en tactiektrainingen en wedstrijdvoorbereidingen. Waarbij 'het' er vervolgens niet uitkwam, omdat groepsprocessen niet helemaal lekker liepen.

In het wetboek van strafrecht kun je het begrip de onrechtmatige daad tegenkomen. In sporttermen zou je dat een oneerlijke behandeling kunnen noemen. Op het moment dat iemand zich oneerlijk behandeld voelt heeft hij of zij vaak de neiging om te protesteren, vanuit een soort slachtofferschap.

‘Komt toch allemaal wel goed joh.’ ‘Maak je niet zo druk.’ ‘Het kan altijd erger!’ Er is niets mis met een gezonde dosis optimisme, maar het gevaar is dat je hierin doorslaat en terecht komt in toxische positiviteit. Hoe zorg je als coach voor een veilige, positieve omgeving, en hoe stimuleer je sporters elkaar te steunen op een opbouwende manier?

De high-five, de knuffel, het dansje en de midair celebratory bump of flying shoulder bump (in de lucht tegen elkaar op springen). Allemaal manieren waarop teamsporters een score of doelpunt met elkaar vieren. En zonder dat ze het misschien zelf in de gaten hebben, is dat eigenlijk heel slim. Want door al dit fysieke contact komt het hormoon oxytocine vrij in hun hersenen. En dat hormoon blijkt een belangrijke rol te spelen in de samenwerking tussen mensen.

Het gedrag van een sporter is dé factor met verreweg de meeste invloed op het leerproces, en daardoor dus uiteindelijk ook op het resultaat. Vanuit die gedachte kun je in iedere situatie onderscheid maken tussen effectief en ineffectief gedrag. Draagt het gedrag van de sporter bij aan het behalen van het door hem of haar gestelde doel, of niet? Als je op die manier naar trainingen kijkt, dan opent zich een hele nieuwe wereld aan trainbare elementen: non-verbale communicatie, doorzettingsvermogen, doelen stellen, voor jezelf opkomen, afspraak is afspraak, et cetera. Dergelijke aspecten kun je als trainer dus ook tot onderwerp van je trainingen maken. Over de manier waarop je dergelijke zaken trainbaar kunt maken schrijft Bart Schmeits deze zomer een serie korte artikelen. In dit eerste deel gaat het over sporters leren omgaan met toeval.

Op donderdag 22 september start een nieuwe editie van de succesvolle cursus ‘Praktisch werken met ActionTypes®’. In vijf dagen krijgen de deelnemers volop de mogelijkheid om inzicht te verwerven in de individuele handelingsvoorkeuren van zowel zichzelf als van hun sporters. Het bijzondere van ActionTypes is dat het met coördinatieve testjes de ingang vindt in het natuurlijke van de onbewust beleefde individuele motoriek. Cognitie en emotie zijn hieraan gekoppeld. ActionTypes maakt inzichtelijk hoe mensen in hun kracht komen en wat ze daarbij van hun coach, docent, leidinggevende, hulpverlener of wie het ook in de omgeving mag zijn nodig hebben.

Gaan we dit jaar barbecueën of doen we nog een laatste teamuitje? In veel sporten zit het competitieseizoen er bijna op. Dan komt er een moment waarop het team het seizoen afrondt, waarna iedereen (voor even) zijn of haar eigen weg gaat.

Er was de afgelopen tijd in de media veel aandacht voor grensoverschrijdend gedrag. Ook binnen de sport is dit een thema waar we actief over moeten blijven communiceren. Met de werkgroep NO-GO gedrag van de VSPN blijven we aandacht vragen voor preventie en signalering van dit ongewenste gedrag. Als (jeugd)coach kun je hier een grote rol in spelen.

In twee dagen ervaar je alles over de belangrijkste motivationele principes, leer je hoe deze door middel van een aantal simpele testjes per sporter of ander bepaald kunnen worden en hoe je deze inzet /coacht. En dat is bijzonder, onderscheidend en nieuw. Een eye-opener als het om afstemming op de persoon gaat. Be like me speelt geen rol meer.

In veel sportcompetities staan de play-offs voor de deur. Nog even, en dan is bekend wie de kampioenen zijn in de Eredivisie Voetbal, de Korfbal League, De BNXT League en de Hoofdklasse Hockey. Niet lang daarna is het alweer tijd om voorbereidingen te treffen voor het nieuwe seizoen. Het doel van veel clubs: de toppers behouden en zoveel mogelijk nieuwe topspelers aantrekken. Maar, is dat eigenlijk wel zo handig?

Van het boek ‘Talent van morgen’ is kortgeleden een herziene editie verschenen. Het boek is bedoeld voor trainers-coaches, die de groeimindset willen inzetten als basis voor de ontwikkeling van de talenten van hun sporters. In de nieuwe editie wordt dat volgens de auteurs in een duidelijker structuur en met meer praktijkvoorbeelden nóg beter toepasbaar gemaakt.

Op donderdag 7 april start een nieuwe editie van de succesvolle cursus ‘Praktisch werken met ActionTypes®’. In vijf dagen krijgen de deelnemers volop de mogelijkheid om inzicht te verwerven in de individuele handelingsvoorkeuren van zowel zichzelf als van hun sporters. Het bijzondere van ActionTypes is dat het met coördinatieve testjes de ingang vindt in het natuurlijke van de onbewust beleefde individuele motoriek. Cognitie en emotie zijn hieraan gekoppeld. ActionTypes maakt inzichtelijk hoe mensen in hun kracht komen en wat ze daarbij van hun coach, docent, leidinggevende, hulpverlener of wie het ook in de omgeving mag zijn nodig hebben.

“In de sport proberen coaches hun teams op zóveel fronten beter te maken: conditioneel, technisch, tactisch en mentaal… Investeren in de dynamiek van je team is hét aspect, dat daarin vaak nog onderbelicht blijft. Terwijl daarmee juist veel winst te behalen valt. Daarom schreef ik dit boek”, zegt Marjolein Torenbeek. En geeft zij op 6 september 2022 een sessie over het onderwerp.